του Άγγελου Κρητικόπουλου
Η λίστα των Έργων Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (PCI) που μόλις πρόσφατα έθεσε σε δημόσια διαβούλευση η Κομισιόν έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον σε όλες τις ενεργειακές αγορές της ΕΕ, καθώς τα συγκεκριμένα έργα συνήθως αντιπροσωπεύουν και συνδέονται με σειρά μεγάλων, νέων επενδύσεων.
Για την Ελλάδα όμως, τα PCIs αντιπροσωπεύουν δυνητικά πολύ περισσότερα από «απλά» νέες επενδύσεις και νέες θέσεις εργασίας στη χώρα.
Με το ισχύον καθεστώς αξιολόγησης, για να ενταχθεί ένα ενεργειακό έργο στην τελική λίστα αξιολόγησης θα πρέπει -μεταξύ άλλων- να οδηγεί ή ενισχύει τη σύνδεση μεταξύ τουλάχιστον δύο κρατών-μελών της ΕΕ. Για μια χώρα με τη γεωγραφική τοποθεσία της Ελλάδας, κάτι τέτοιο αυτομάτως σημαίνει σύνδεση με τη Βουλγαρία ή Ιταλία ή Κύπρο.
Κάθε ενεργειακό έργο μεταφοράς ενέργειας λοιπόν που χαρακτηρίζεται PCI και περνά από την Ελλάδα, ενισχύει αυτόματα τη θέση της Ελλάδας ως ενεργειακό κόμβο αφού επί της ουσίας δημιουργεί διαδρόμους συνένωσης των Βαλκανίων ή και της Ανατολικής Μεσογείου με τις αγορές της ΕΕ.
Οι διαφορές στις νέες λίστες PCI
Η 5η λίστα των PCI θα οριστικοποιηθεί στα τέλη του 2021 και περιέχει ήδη στοιχεία μιας σημαντικότατης αλλαγής όσον αφορά την αξιολόγηση των έργων. Πλέον η συνδεσιμότητα μεταξύ κρατών-μελών περνάει σε δεύτερη μοίρα και ως πρωταρχικό κριτήριο αναδεικνύεται η προσφορά του έργου στις προσπάθειες της ΕΕ για μείωση των εκπομπών ρύπων και βιώσιμη ανάπτυξη.
Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, η προτεινόμενη λίστα των PCI που μόλις έθεσε προς διαβούλευση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έφερε από πλευράς ελληνικού ενδιαφέροντος στο προσκήνιο τα PCI μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας τα οποία πλέον έχουν πλεονέκτημα έναντι των αντίστοιχων έργων φυσικού αερίου.
Η προτεινόμενη λίστα PCI λοιπόν, περιέχει κατ’ αρχήν μια σειρά από έργα που συνδέουν την Ελλάδα με την Ανατολική Μεσόγειο. Σε αυτά περιλαμβάνονται:
- Το καλώδιο 2GW Euroasia Interconnector διασύνδεσης Κύπρου-Ελλάδας και Ισραήλ, το οποίο είχε αφαιρεθεί ως PCI λόγω των γνωστών θεμάτων της αντιπαράθεσης με τον ΑΔΜΗΕ.
- Το καλώδιο 2GW Greece – Africa Power Interconnector (GAP Interconnector) που διασυνδέει τις βορειοδυτικές ακτές της Αιγύπτου με την Ελλάδα ακουμπώντας στα ανατολικά της Κρήτης, και έχει project promoter την εταιρεία Κυκλαδικά Μελτέμια ΑΕ.
- Το έργο GREGY Interconnector που περιλαμβάνει σειρά αιολικών πάρκων στις άκρες των βορειοδυτικών συνόρων της Αιγύπτου και καλώδιο σύνδεσης με την Ελλάδα που ακουμπάει στα δυτικά της Κρήτης, και έχει project promoter την εταιρεία ELICA ΑΕ.
- Το έργο LEG1 περιλαμβάνει φωτοβολταϊκούς σταθμούς και καλώδιο σύνδεσης Αιγύπτου – Λιβύης και καλώδιο 2GW διασύνδεσης με την Ελλάδα που ακουμπά στα κεντρικά της Κρήτης και έχει project promoter την GreenPower 2020.
Το κάθε ένα από τα φιλόδοξα αυτά έργα έχει τις προϋποθέσεις να μεταμορφώσει δραστικά τις συνθήκες μεταφοράς και εμπορίας ηλεκτρισμού στην Ελλάδα και να βελτιώσει σημαντικά τη θέση της χώρας ως κρίσιμος ενεργειακός κόμβος για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη και τη σχέση της με την ενιαία ενεργειακή αγορά της ΕΕ.
Αν και ανταγωνιστικά μεταξύ τους, τα παραπάνω έργα έχουν περιθώρια παράλληλης μεταξύ τους ανάπτυξης. Η κατάληξη στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης ή ακόμα και της Κεντρικής Ευρώπης μέσω Ιταλίας, τους δίνει πρόσβαση σε αγορές αρκετά μεγάλες για να απορροφήσουν τις ποσότητες ρεύματος που φιλοδοξούν να μεταφέρουν. Τα δε Δυτικά Βαλκάνια, διψασμένα για ηλεκτρική ενέργεια αποσυνδεδεμένη από τη λιγνιτική παραγωγή φαίνονται ως ιδανικές αγορές.
Με τα περισσότερα από τα παραπάνω PCI ηλεκτρισμού να διαθέτουν χωρητικότητες στα 2GW έκαστο, είναι προφανές ότι η πιθανότητα υλοποίησης ενός ή περισσότερων από αυτά, έχει τις προϋποθέσεις να απογειώσει τη θέση της Ελλάδας ως ενεργειακό κόμβο αλλάζοντας παράλληλα άρδην τα δεδομένα και για την εγχώρια αγορά ρεύματος.
