Η χρονιά μπορεί να χάθηκε σε επίπεδο έρευνας για το φυσικό αέριο λόγω της πανδημίας που έπληξε το σύνολο της βαριάς βιομηχανίας παγκοσμίως, ωστόσο στον Ελληνισμό έχει δοθεί μια μεγάλη ευκαιρία να μετατραπεί σε soft power πόλος της αγοράς φυσικού αερίου εκτιμά ο κ. Ιωάννης Σταμουδάκης, μέλος του Greek Energy Forum, που μιλά στο energyfeed. Διαβάστε τι λέει για το ενδεχόμενο αποχαρακτηρισμού του φυσικού αερίου από την ΕΕ ως πράσινη ενέργεια και για το εάν η Ελλάδα έχει ακόμα προοπτικές στην εν λόγω αγορά και πώς μπορεί να εκμεταλλευτεί τη γεωστρατηγική της θέση.
Συνέντευξη στην Χαρά Αυγερινού
-Πώς κινείται η αγορά φυσικού αερίου; Ποιος τελικά θα είναι ο ρόλος του φυσικού αερίου, καθώς και της Ελλάδας και της Κύπρου στην εν λόγω αγορά;
Εκ της θέσεως μου παρατηρώ την αγορά του αερίου, όπως και του πετρελαίου βέβαια, υπό το πρίσμα του Upstream, που είναι δυνητικά διαφορετικό από άλλη πιθανή οπτική, όπως για παράδειγμα του midstream, του downstream των utilities και φυσικά τελικά της λιανικής. Το 2020 ως γνωστόν, παγκοσμίως, είναι μία μη γενόμενη χρονιά για την Έρευνα και Εκμετάλλευση του φυσικού αερίου, πλην πολύ μικρών κοιτασμάτων στα οποία η δραστηριότητα συνεχίστηκε μέχρι τα μέσα του τρέχοντος έτους περίπου, καθώς είχαν ξεκινήσει στα τέλη του 2019.
Η χρονιά χάθηκε χτυπημένη και αυτή όπως όλες σχεδόν οι βαριές βιομηχανίες από τον κορωνοϊό που ταλανίζει ακόμα όλον τον πλανήτη. Θα αποφύγω αναλύσεις που είναι ήδη γνωστές για την τεράστια κάμψη της ζήτησης αλλά να επικεντρωθώ στα καθ΄ημάς. Ο ρόλος που θα διαδραματίσει ο Ελληνισμός (Κυπριακός και Ελλαδικός) τα επόμενα χρόνια είναι περιληπτικά τεράστιος.
Η γεωστρατηγική σημασία της Ελλάδας και της Κύπρου ήταν ανέκαθεν μεγάλη. Αλλά τα τελευταία χρόνια και ουσιαστικά τους μήνες μέσα στο 2020 συντελέστηκε μια επιτάχυνση αυτής της αξίας με τη βοήθεια του σύγχρονου αναθεωρητισμού της Τουρκίας, που έχει χωρίς να το θέλει ή μάλλον χωρίς να το γνωρίζει, συντελέσει στη μετακίνηση της ζώνης Heartland του Mackinder, συμπιέζοντας έτσι τη ζώνη Rimland του Spykeman. Η συμπίεση αυτή αφορά κατ΄ αποκλειστικότητα το ποιος θα παρέχει φυσικό αέριο στην Ευρώπη. Πρόσθετη αξία δίνεται από το γεγονός ακύρωσης έργων όπως ο Bluestream 2, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στις χώρες που είναι άμεσα ενδιαφερόμενες από αυτό το έργο.
Εκτιμώ, ότι έχει δοθεί στον Ελληνισμό μια πραγματικά μεγάλη ευκαιρία να γίνει ένας soft power πόλος (όπως μας χαρακτήρισε το έγκυρο περιοδικό Monocle για το 2021) μεταξύ των χωρών του Αραβικού Κόλπου, της Μέσης Ανατολής, της Βόρειας Αφρικής, των Βαλκανίων και της Ευρώπης στη συνέχεια. Ένας συνδετήριος κρίκος ευκαιριών και έργων βασισμένα στην ενέργεια, τους αγωγούς, την Έρευνα και Εκμετάλλευση και τη βιομηχανία που θα αναπτυχθεί. Αυτή η νέα συνθήκη θα επιτρέψει στην ΕΕ να έχει απέναντί της πολλαπλές ενεργειακές επιλογές και όχι μόνο αυτήν ενός παρόχου.
Για το φυσικό αέριο σαν καύσιμο, έχω να σημειώσω ότι αποτελεί μια πολύ καθαρή εναλλακτική του λιγνίτη στην Ελλάδα και του πετρελαίου ως πρώτη ύλη ηλεκτρισμού στην Κύπρο. Επιπρόσθετα τα δυνητικά κοιτάσματα της περιοχής μας είναι ικανά να προσελκύσουν το παγκόσμιο ενδιαφέρον, διαδικασία που είναι σε εξέλιξη, καθώς φτάνουμε στο peak oil.
-Υπάρχει η πεποίθηση ότι στην Ανατολική Μεσόγειο η Κύπρος και η Ελλάδα έχουν μείνει πίσω ως προς το φυσικό αέριο. Την ίδια στιγμή στην Ευρώπη είναι σε εξέλιξη ένα debate για το εάν το φυσικό αέριο αποτελεί καθαρή μορφή ενέργειας. Υπάρχει ακόμα προοπτική για τις δύο χώρες, ή άργησαν να αντιδράσουν;
Έχουμε αργήσει χαρακτηριστικά στην έρευνα και χωρίς να θέλω να γίνω γραφικός θα πω μόνο ότι ο νόμος 4001 του Μανιάτη είναι πλέον 10 χρονών. Η προοπτική δεν έχει χαθεί όμως διότι οι συγκυρίες (πτώση της τιμής του πετρελαίου, COVID-19 κλπ) έχουν συμπιέσει αφόρητα την εφοδιαστική αλυσίδα της βιομηχανίας που σημαίνει ότι μπορεί σήμερα ένας oil minor ή μια NOC να κάνει προγραμματισμούς έρευνας και εκμετάλλευσης με προϋπολογισμό κάτω του 40%-50% σε σχέση με τα προ κρίσης χρόνια. Αυτό είναι ένας παράγοντας που χρειάζεται μεγαλύτερη ανάλυση από τις εταιρίες, την ΚΡΕΤΥΚ (Κρατική Εταιρεία Υδρογονανθράκων Κύπρου), την ΕΔΕΥ (Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων) και τους ιθύνοντες στην Ελλάδα καθώς η βιομηχανία μας είναι κυκλική και τώρα βρισκόμαστε στο κάτω μέρος του κύκλου, που εξυπηρετεί και δικαιολογεί τέτοια κόστη.
Για το αν το φυσικό αέριο είναι μια καθαρή μορφή ενέργειας σαφώς και είναι και χρειάζεται άμεσα και περισσότερο στο ενεργειακό μας μίγμα, όπως όλες οι μορφές ενέργειας. Είμαι της άποψης ότι καμία μορφή ενέργειας δεν πρέπει να αποκλείεται για να μην έχουμε ούτε προβλήματα ενεργειακής φτώχειας (που έχουμε) ούτε ζητήματα ενεργειακής ασφάλειας (που επίσης έχουμε).
-Η κατηγοριοποίηση της καθαρής ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση που οδηγεί στην μελλοντική χρηματοδότηση ενεργειακών έργων έχει μετατρέψει τον τραπεζικό δανεισμό σε αρκετά εύκολη υπόθεση. Πόση ώθηση δίνει αυτή η συνθήκη στην πιθανή ολοκλήρωση των ενεργειακών έργων;
Σε περίπτωση που η κατηγοριοποίηση αυτή συμπεριλαμβάνει και έργα έρευνας και εκμετάλλευσης φυσικού αερίου φυσικά και θα δοθεί ώθηση.
-Τι θα συμβεί εάν αποχαρακτηριστούν από πράσινα τα έργα φυσικού αερίου από την ΕΕ; Θα επηρεαστούν και με ποιο τρόπο έρευνες που έχουν ξεκινήσει για εξόρυξη πχ;
Κάτι τέτοιο θα ήταν καταστροφικό για τα σχέδια της Ελλάδας και της Κύπρου που στοχεύουν να καταστούν ενεργειακοί κόμβοι στην περιοχή. Εάν γίνει κάτι τέτοιο – που το βρίσκω απίθανο την δεδομένη στιγμή – θα αφήσει ελεύθερο το πεδίο σε τρίτες χώρες στην περιοχή να αναλάβουν δράση, να καλύψουν το κενό και μάλλον με πόρους Ευρωπαϊκούς, φτιαγμένους από ευρωπαϊκές εταιρίες και ευρωπαίους εργαζόμενους καλυμμένες με τον μανδύα τρίτης ή τρίτων χωρών.
-Ποιο είναι το μέλλον της εκμετάλλευσης οικοπέδων από την Ελλάδα και την Κύπρο, με δεδομένο μάλιστα ότι η Ελλάδα βρίσκεται πολύ πίσω από την Κύπρο;
Εκτιμώ ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να υπολείπεται της Κύπρου σε θέματα έρευνας τουλάχιστον για την επόμενη τριετία, καθώς ξεκινά από άλλη αφετηρία. Η Ελλάδα με το πράσινο deal δεν έχει πλέον κανένα εμφανές ενδιαφέρον σε επίπεδο πολιτικής ηγεσίας για ανάπτυξη της έρευνας, όπως ούτε η τωρινή διοίκηση της ΕΔΕΥ έχει να δείξει κάποια σημάδια που θα μπορούσαν να ερμηνευθούν σαν επιταχυντές διαδικασιών. Τέλος οι εγχώριες εταιρίες κρυμμένες πίσω από το μανδύα του κορωνοϊού, της τιμής του πετρελαίου και του αερίου, αλλά μάλλον λόγω της αναποφασιστικότητας των διοικήσεων τους να προχωρήσουν στα επόμενα στάδια των ερευνών, όπως προβλέπεται έτσι και αλλιώς από τις συμβάσεις τους, ζητούν αναβολές και μεταθέσεις των προγραμμάτων τους.
-Εκτιμάτε ότι θα συνεχιστεί η πτωτική πορεία της τιμής του φυσικού αερίου και για ποιο λόγο;
Δεν νομίζω ότι υπάρχει κανένα οικονομικό μοντέλο, παγκοσμίως, που να μπορεί με ακρίβεια να προβλέψει τις μελλοντικές τιμές των Υ/Δ. Έχοντας δει και ζήσει ήδη δύο μεγάλες πετρελαϊκές κρίσεις εκ των έσω, πέραν όσων προηγήθηκαν, μπορούμε να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα. Όπως είπα και πριν η βιομηχανία του πετρελαίου και Φ.Α είναι εντελώς κυκλικές και είμαστε καλώς ή κακώς στο κάτω μέρος αυτού του κύκλου.
