Της Χαράς Αυγερινού
Οι επιπτώσεις της απόφασης στην Ελληνική αγορά ΑΠΕ
Σημαντική γνωμοδότηση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου αναμένεται να προκαλέσει έντονη αναστάτωση στην Ελληνική αγορά ΑΠΕ καθώς κρίθηκε (σε επίπεδο γνώμης και όχι οριστικής απόφασης ακόμα) «στέρεη» η κατάργηση των ταριφών για τα έργα ΑΠΕ. Η υπόθεση εκδικάστηκε με αφορμή την απόφαση της ιταλικής κυβέρνησης να τροποποιήσει το 2014 τους όρους πληρωμής για τα 20ετή συμβόλαια. Η γνωμοδότηση, που ανήκει στον γενικό εισαγγελέα Χένρικ Σαουκμαντσγκαρτν Όε, υποστηρίζει ότι η αλλαγή των παραπάνω όρων είναι συνταγματική αφήνοντας ένα μεγάλο παράθυρο ανοιχτό για τη μείωση της τιμής ταρίφας. Ο γενικός εισαγγελέας μάλιστα δήλωσε ότι η υπό εξέταση απόφαση της ιταλικής κυβέρνησης το 2014 είναι σύννομη και συνταγματική.
«Δεν θεωρώ ότι οι εταιρείες φωτοβολταϊκών μπορούν να βασίζονται στην προσδοκία ότι δεν θα υπάρξει αλλαγή στα κίνητρα για όλη τη διάρκεια των συμβολαίων τους«, σχολίασε ο δικαστής και υπενθύμισε σχετική απόφαση του Ευρωδικαστηρίου από το 2011 και πάλι για την Ιταλία που έκρινε ότι μπορεί να αλλάζουν οι ταρίφες ή και να αποσύρονται.
Δεν υπάρχει ακόμα οριστική απόφαση
Σε επίπεδο διαδικασίας θα ακολουθήσει η εξέταση της γνωμοδότησης του γενικού εισαγγελέα από τους δικαστές του ευρωπαϊκού δικαστηρίου (27 στον αριθμό) οι οποίοι θα προχωρήσουν στην έκδοση οριστικής απόφασης.
Η αγορά εκτιμά ότι η παραπάνω γνωμοδότηση θα γίνει δεκτή θετικά από τις κυβερνήσεις της Ελλάδας, της Τσεχίας, της Γερμανίας και της Ισπανίας που παρείχαν πληροφορίες στο δικαστήριο και στηρίζουν το δικαίωμα των κρατών στην αναθεώρηση. Στην περίπτωση μάλιστα της Ελλάδας δεν αποκλείεται να σχετιστεί η απόφαση αυτή και με τη λύση που θα δοθεί στην μείωση του ελλείμματος ΕΛΑΠΕ.
Στελέχη της αγοράς υποστηρίζουν μάλιστα ότι ενδεχόμενη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου θα αποτελέσει «βούτυρο στο ψωμί των κυβερνήσεων» οι οποίες θα μπορούν πλέον να προχωρούν σε τροποποιήσεις των όρων, ανεξάρτητα από τα υπογεγραμμένα μακροχρόνια συμβόλαια.
Η διαμόρφωση νομικού προηγούμενου προκαλεί έντονη ανησυχία στους κατόχους φωτοβολταϊκών ιδιαίτερα για τα κάτω των 500 MW τα οποία αποτελούν εδώ και καιρό αντικείμενο συζήτησης καθώς υπάρχουν σκέψεις για πάγωμα της ταρίφας. Ως προς τις μελλοντικές δεν θα παρέχεται ασφάλεια στις επενδύσεις όπως συνέβαινε μέχρι τώρα, γεγονός που θα αποτελέσει ισχυρό αντικίνητρο. «Σε περίπτωση που η οριστική απόφαση του Ευρωπαϊκού δικαστηρίου συντάσσεται με την άποψη του γενικού εισαγγελέα θα πρέπει να διαπιστωθεί σε νομικό επίπεδο εάν κάθε υπόθεση μπορεί ή πρέπει να κρίνεται κατά περίπτωση, ανάλογα με τους όρους του κάθε συμβολαίου και τις ρήτρες που μπορεί να περιλαμβάνονται σε αυτά» εξήγησε στο energyfeed ο δικηγόρος Αναστάσιος Γιαννόπουλος με εμπειρία στο δίκαιο της ενέργειας. Επίσης οι διαφορετικές προβλέψεις στην κάθε χώρα ως προς τη διάρκεια για παράδειγμα των συμβολαίων θα μπορούσε επίσης να τροποποιήσει την επίδραση ενδεχόμενης απόφασης του Δικαστηρίου σε κάθε κράτος, συμπληρώνει ο κ. Γιαννόπουλος.
Το επιχείρημα των επενδυτών ΑΠΕ δεν είναι ότι πιθανή κυβερνητική παρέμβαση αντίκεται στο ευρωπαϊκό δίκαιο, αλλά ότι είναι άδικο και δημιουργεί περιβάλλον επενδυτικής ανασφάλειας, με αποτέλεσμα να αυξάνει το ρίσκο της χώρας και να περιορίζει τη δυναμική εγκατάστασης νέων ΑΠΕ.
Πρέπει να σημειωθεί ότι η γνωμοδότηση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου μπορεί να μην «κλείνει» το θέμα, ωστόσο δημιουργεί σαφώς ένα προηγούμενο, τη στιγμή που η συζήτηση στη χώρα μας για μια νέα παρέμβαση στις υπογεγραμμένες συμβάσεις βρίσκεται επί τάπητος.
Η υπόθεση που εκδικάστηκε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο
Η υπό εξέταση ιταλική υπόθεση προέκυψε κατόπιν παραπομπής του δικαστηρίου της πόλης Λάτσιο προς το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Είχε προηγηθεί προσφυγή του συνδέσμου ANIE και εταιρειών φωτοβολταϊκών μετά από απόφαση του ανωτάτου ιταλικού δικαστηρίου που έκρινε νόμιμες τις αναδρομικές μειώσεις το 2017.
Στα επιμέρους της γνωμοδότησης, τονίζεται ότι δεν προκύπτει αντίθεση με το δικαίωμα στο επιχειρείν και το δικαίωμα στην ιδιοκτησία που εγγυάται ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε. και ακόμα και αν υπήρχε αντίθεση, η περικοπή θα κρινόταν δικαιολογημένη και αναλογική με βάση την επίτευξη των στόχων ΑΠΕ της Ε.Ε.
Σχετικά με το αν η αναθεώρηση αντιβαίνει προς τον Ευρωπαϊκό Χάρτη για την Ενέργεια, η γνωμοδότηση αναφέρει ότι ο χάρτης δεν εφαρμόζεται σε διαφορές μεταξύ επενδυτών και κρατών-μελών.
Ο δικαστής πρόσθεσε ότι τα δικαιώματα που παραχωρεί ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων δεν είναι απόλυτα και επιτρέπονται αναλογικοί περιορισμοί τους προς το συμφέρον της Ε.Ε. «Τα κράτη-μέλη είναι ελεύθερα να προσαρμόζουν, να αλλάζουν και να αποσύρουν τα καθεστώτα στήριξης εφόσον επιτυγχάνονται οι στόχοι των ΑΠΕ», τόνισε σχετικά σημειώνοντας ότι οι μηχανισμοί αυτοί είναι ένα εργαλείο παρά μια υποχρεωτική απαίτηση.
