Της Χαράς Αυγερινού
Αύξηση ανταγωνισμού, σύγκλιση τιμών, βελτιωμένη ασφάλεια εφοδιασμού θα φέρει το Χρηματιστήριο Ενέργειας.
Με αγωνία περιμένει σήμερα το σύνολο της αγοράς την ενεργοποίηση του χρηματιστηρίου ενέργειας, που θα εισάγει τον κλάδο σε μια νέα εποχή. Προϋπόθεση για την έναρξη των εργασιών του η ενεργοποίηση του πολυαναμενόμενου Target Model που πραγματοποιήθηκε χθες (1η Νοεμβρίου) συμμορφώνοντας τα Ελληνικά δεδομένα με τις ευρωπαϊκές επιταγές. Η ενεργοποίηση του Target Model ανοίγει την πόρτα στις Ευρωπαϊκές αγορές, καθώς εισάγεται η Ελληνική αγορά στα κοινά συστήματα των εταίρων μας, εξασφαλίζοντας την διαλειτουργικότητα των αγορών ενέργειας. Η διάχυση τιμών και εμπορευμάτων αποτελεί θεμέλιο λίθο για την ενεργοποίηση της ευρωπαϊκής αγοράς. Tο Target Model από την πλευρά του θεωρείται μεγάλη διαρθρωτική μεταρρύθμιση που αναμένεται να ενισχύσει τη διαφάνεια στην ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, επιλύοντας τα δομικά προβλήματα του υφιστάμενου συστήματος οργάνωσης της χονδρεμπορικής αγοράς.
Στόχος είναι η δομικές αυτές αλλαγές να οδηγήσουν σε αύξηση του ανταγωνισμού, σύγκλιση των τιμών, βελτιωμένη ασφάλεια εφοδιασμού, υποστήριξη της περαιτέρω ενσωμάτωσης των ΑΠΕ και τελικά σε διευρυμένη πρόσβαση σε οικονομικότερες πηγές ενέργειας.
Με την έναρξη του Target Model θα τεθούν σε λειτουργία οι τρεις νέες αγορές (η προημερήσια, η ενδοημερήσια και η προθεσμιακή αγορά) που θα λειτουργήσουν υπό το Χρηματιστήριο Ενέργειας καθώς και η αγορά εξισορρόπησης την οποία θα διαχειρίζεται ο ΑΔΜΗΕ. Οι νέες αγορές θα αντικαταστήσουν το σημερινό μοντέλο χονδρεμπορικής αγοράς, του γνωστού mandatory pool.
Ποιες είναι οι νέες αγορές;
Το νέο μοντέλο της αγοράς ηλεκτρισμού, το οποίο θα αντικαταστήσει τη σημερινή προστατευόμενη αγορά ηλεκτρικής ενέργειας αποτελείται από τρεις επιμέρους αγορές, που θα λειτουργούν από το Ενεργειακό Χρηματιστήριο και τον ΑΔΜΗΕ.
-Η αγορά της επόμενης ημέρας (day ahead), που θα είναι η βασική αγορά με όλες τις συναλλαγές που έχουν σχέση με τον ημερήσιο προγραμματισμό που γίνεται και σήμερα από το χρηματιστήριο ενέργειας.
-Η δεύτερη αγορά είναι η ενδοημερήσια (intraday) στην οποία γίνονται διορθωτικές κινήσεις αρχικά μέσω δημοπρασιών (auctions) ενώ στο τελικό στάδιο θα γίνεται με διόρθωση των θέσεων κατά τη διάρκεια της ημέρας
-Η τρίτη αγορά είναι η αγορά της εξισορρόπησης, κατά την οποία αφού έχει ολοκληρωθεί ο προγραμματισμός και έχουν γίνει οι διορθωτικές κινήσεις, ο διαχειριστής του συστήματος μεταφοράς ΑΔΜΗΕ θα μετρά τι πραγματικά συνέβη στην πράξη.
Μετά την πλήρη λειτουργία των αγορών του Target Model, ακολουθεί το αμέσως επόμενο διάστημα η σύζευξη (coupling) της εγχώριας αγοράς με τις αγορές της Ιταλίας και της Βουλγαρίας.
Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δια μέσω εκπροσώπων του επισημαίνει ότι, μέσα από τη διαδικασία αυτή θα προκύψουν σταδιακά σημαντικά οφέλη όπως:
– Η προώθηση του ανταγωνισμού
– Η μεγαλύτερη σύγκλιση των τιμών της ελληνικής αγοράς με τις γειτονικές
– Η διαμόρφωση ενός διαφανούς πλαισίου για το κόστος της αγοράς
– Η πιο ποιοτική λειτουργία του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας μέσω της αποδοτικότερης χρήσης των διασυνδέσεων
– Η βελτίωση της ρευστότητας των επιμέρους αγορών
– Η διευρυμένη πρόσβαση σε οικονομικότερες πηγές ενέργειας
– Η αυξημένη δυνατότητα συναλλαγών (συμπεριλαμβανομένων και εξαγωγών) ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ.
Πρωταρχικός στόχος είναι η μείωση του κόστους της ενέργειας για τους τελικούς καταναλωτές (νοικοκυριά, βιομηχανία, επιχειρήσεις). Αυτή τη στιγμή, το 95% της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας είναι συζευγμένο (1.500 TWh τον χρόνο). Το εκτιμώμενο «κοινωνικό πλεόνασμα» στην ΕΕ από τη μείωση των τιμών χονδρεμπορικής από τη σύζευξη των αγορών είναι της τάξης του 1 δισ. ευρώ ετησίως. Σύμφωνα με μελέτη του ACER(Ευρωπαϊκός Σύνδεσμος Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας), μόνο η σύζευξη της ελληνικής αγοράς με την Ιταλία και τη Βουλγαρία θα επιφέρει όφελος άνω των 25 εκατ. ευρώ ετησίως, το οποίο είναι ένα μικρό μέρος του συνολικού οφέλους που θα καρπωθεί η ελληνική οικονομία από τον εκσυγχρονισμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
«Το ότι είμαστε η μόνη χώρα της ΕΕ που δεν το είχε εφαρμόσει μέχρι τώρα, είναι ένας από τους βασικούς λόγους για μια ανεπιθύμητη πρωτιά: Η χώρα μας έχει την υψηλότερη χονδρεμπορική τιμή ρεύματος στην ΕΕ, με σημαντικές παρενέργειες για την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Αυτό επιδιώκουμε να αλλάξει. Θα απαιτηθεί βεβαίως μια περίοδος προσαρμογής, όπως έδειξε το προηγούμενο της εφαρμογής του νέου μοντέλου στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Χρειάστηκε κάποιος χρόνος μέχρι να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα οι συμμετέχοντες στην αγορά (παραγωγοί, προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας, Διαχειριστές, εποπτικές αρχές). Όμως, η εφαρμογή του είχε αδιαμφισβήτητα θετικά αποτελέσματα. Αυτόν τον δρόμο θα ακολουθήσουμε και εμείς. Την 1η Νοεμβρίου ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στην ελληνική αγορά ενέργειας.» δήλωσε σχετικά με το Target Model ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κ. Χατζηδάκης.
Από την πλευρά της, η γενική γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, Αλεξάνδρα Σδούκου, επισήμανε πως «για να επιτευχθούν οι στόχοι, είναι κρίσιμο να στηρίξουν το νέο μοντέλο λειτουργίας όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς: Το ΕΧΕ και ο ΑΔΜΗΕ που διαχειρίζονται τις νέες αγορές του Target Model, η ΔΕΗ και οι υπόλοιποι καθετοποιημένοι παραγωγοί, οι παραγωγοί ΑΠΕ, οι προμηθευτές, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας. Είμαστε βέβαιοι ότι όλοι θα αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και θα απολαμβάνουμε σύντομα τα οφέλη μιας νέας, διαφανούς, ανταγωνιστικής και αποδοτικά λειτουργούσας αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας που θα δώσει αναπτυξιακή ώθηση στην οικονομία».
