Τρίπτυχο αφιέρωμα του energyfeed με αφορμή την πλήρη έναρξη των αγορών του H.En.Ex. την 1η Νοεμβρίου.
Μέρος 2ο: Η δομή και λειτουργία του HEnEx
Η αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας όπως την ξέραμε έως πριν και μερικά χρόνια, αποτελούσε μια καθετοποιημένη διαδικασία με κύριο παράγοντα την Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού. Η καθετοποιημένη διαδικασία παραγωγής, αποτελείται από τους γνωστούς τέσσερις βασικούς κλάδους της παραγωγής, μεταφοράς, διανομής, και προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας.
Η βιομηχανία της ηλεκτρικής ενέργειας, άρχισε να απελευθερώνεται σταδιακά στην Ευρώπη από τα τέλη της δεκαετίας του 90 με τον διαχωρισμό των παραπάνω κλάδων σε διακριτούς κλάδους εμπορικής δραστηριοποίησης από παραδοσιακές μονοπωλιακές αγορές. Μέσα στα πλαίσια αυτά, δημιουργήθηκαν χονδρικές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας προκειμένου να ευνοήσουν τον ανταγωνιστικό χαρακτήρα της βιομηχανίας του ηλεκτρισμού και να μειωθούν οι τιμές για τον τελικό καταναλωτή. Σήμερα, ανεξάρτητα από την μορφή, τη σύζευξη και το είδος αυτών των αγορών, βασικό κριτήριο για την ύπαρξη και την λειτουργία τους παραμένει η αποτελεσματικότητα στη διαπραγμάτευση της ηλεκτρικής ενέργειας σε μακροπρόθεσμο και βραχυπρόθεσμο ορίζοντα.
Η έναρξη λειτουργίας του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας σε πλήρη ανάπτυξη -όσον αφορά την ηλεκτρική ενέργεια- εντάσσεται σε αυτή ακριβώς τη στόχευση για αυξημένη αποτελεσματικότητα στη διαπραγμάτευση ηλεκτρικής ενέργειας προς όφελος των οικιακών, επαγγελματικών και βιομηχανικών καταναλωτών. Η αγορά αυτή, θα αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και περιλαμβάνει τις εξής επιμέρους αγορές:
Προθεσμιακή Αγορά (Forward Market)
Στην Προθεσμιακή Αγορά, πραγματοποιούνται αγοροπωλησίες συμβολαίων ηλεκτρικής ενέργειας με στόχο την φυσική παράδοση ηλεκτρικής ενέργειας σε μελλοντικό χρόνο και την πληρωμή των συμβολαίων πώλησης και αγοράς σε προσυμφωνημένες τιμές. Προθεσμιακές συναλλαγές πραγματοποιούνται είτε με διμερή έξω-χρηματιστηριακά συμβόλαια (bilateral Over-the-Counter Market), είτε μέσω του χρηματιστηρίου ενέργειας με συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (Future Market) όπου οι συμβαλλόμενοι ανταλλάσσουν συγκεκριμένα παράγωγα προϊόντα ηλεκτρικής ενέργειας υποχρεωτικής φυσικής παράδοσης (physically settled products) ή καθαρά χρηματοοικονομικά (financial products) προκειμένου στην πρώτη περίπτωση να αντισταθμίσουν το ρίσκο σε μια ενδεχόμενη αύξηση της τιμής ενώ στην δεύτερη να εκμεταλλευτούν την πορεία των τιμών με στόχο το κέρδος.
Προ–Ημερήσια Αγορά (Day Ahead Market)
Στην Προ-ημερήσια αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, καθορίζεται μια συγκεκριμένη τιμή εκκαθάρισης για κάθε χρονική μονάδα για την ημέρα φυσικής παράδοσης. Η τιμή καθορίζεται από τις προσφορές έγχυσης ενέργειας, τις δηλώσεις φορτίου και φυσικά την ζήτηση από την πλευρά των καταναλωτών.
Ενδο-ημερήσια Αγορά (Intraday Μarket)
Η ενδο-ημερήσια αγορά δίνει την δυνατότητα στους συμμετέχοντες να βελτιώνουν διαρκώς την θέση τους κατά την διάρκεια της ημέρας. Οι συμμετέχοντες έχοντας στην διάθεσή τους νέες πληροφορίες, οι παραγωγοί γνωρίζοντας την παραγωγή τους και οι καταναλωτές την απαιτούμενη ποσότητα ενέργειας που θα χρειαστούν προκειμένου να βελτιστοποιήσουν την θέση τους είναι σε θέση να εξισορροπήσουν την θέση τους σε πολύ μεγάλο βαθμό. Ακόμα οι συμμετέχοντες γνωρίζοντας τα αποτελέσματα από την εκκαθάριση της προηγούμενης μέρας μπορούν να ελαχιστοποιήσουν κατά το δυνατόν περισσότερο το κόστος των αποκλίσεων από την διακύμανση της καθαρής τους θέσης.
Αγορά Εξισορρόπησης Ενέργειας (Balancing Energy Market)
Στην Αγορά εξισορρόπησης, δίνεται η δυνατότητα από τον Διαχειριστή Συστήματος που διαχειρίζεται τις αποκλίσεις του συστήματος προς τους συμμετέχοντες σε αυτό, να ισορροπούν την παραγωγή ή την κατανάλωση τους. Οι συμμετέχοντες πληρώνονται από τον Διαχειριστή σε περίπτωση που χρειαστεί να αυξήσουν την παραγωγή τους η να μειώσουν την κατανάλωσή τους ενώ σε αντίθετη περίπτωση πληρώνουν το Διαχειριστή για ενδεχόμενη μείωση της παραγωγής ή αύξηση της κατανάλωσης τους.
