Η συμπερίληψη των κτιρίων στο σύστημα εμπορίας εκπομπών θα έχει περιορισμένο αντίκτυπο στις εκπομπές και θα πρέπει, το πολύ, να συμπληρώσει άλλα μέτρα, όπως η ουσιαστική αύξηση των ποσοστών ανακαίνισης, η μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η σταδιακή κατάργηση των επιδοτήσεων ορυκτών καυσίμων, γράφει η Monica Frassoni.
Η Monica Frassoni είναι Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Συμμαχίας για την Εξοικονόμηση Ενέργειας.
Στις 14 Ιουλίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποκάλυψε τον πολυαναμενόμενο χάρτη πορείας της για την επίτευξη του υψηλότερου στόχου μείωσης των εκπομπών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2030, το λεγόμενο πακέτο «Fit for 55».
Δεν είναι περίεργο που επέλεξε την ημέρα που γιορτάζεται παραδοσιακά η Γαλλική επανάσταση, καθώς το εύρος και οι φιλοδοξίες αυτής της τεράστιας νομοθετικής δέσμης είναι σημαντικές. Με αυτό, ήρθε η πρόταση δημιουργίας παράλληλου συστήματος εμπορίας εκπομπών (ETS) για οδικές μεταφορές και καύσιμα θέρμανσης, που αποτελεί σίγουρα ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα μέτρα του πακέτου.
Σύμφωνα με την Επιτροπή, η παρούσα πρόταση στοχεύει να αντιμετωπίσει την απουσία μειώσεων των εκπομπών στις οδικές μεταφορές και τα κτίρια, τα οποία μαζί αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 60% των εκπομπών της ΕΕ. Τα τελευταία χρόνια, οι εκπομπές από τον κτιριακό τομέα δεν έχουν μειωθεί σημαντικά, ενώ οι εκπομπές από τις οδικές μεταφορές έχουν αυξηθεί!
Η ανάγκη να δράσουμε γρήγορα και με συγκεκριμένα βήματα για τη μείωση των εκπομπών σε αυτούς τους τομείς είναι σαφής. Φαίνεται λοιπόν η λογική της Επιτροπής πίσω από την πρόταση: εάν το ETS μείωσε τις εκπομπές στον τομέα της ενέργειας, γιατί δεν θα μπορούσε να το κάνει για τα κτίρια και τις οδικές μεταφορές;
Υπάρχουν μερικοί λόγοι για τους οποίους η τιμολόγηση του άνθρακα στα κτίρια θα μπορούσε στην καλύτερη περίπτωση να συμπληρώσει, αλλά να μην αντικαταστήσει – και δεν πρέπει να αποσπάσει την προσοχή – τις πολιτικές και τα κίνητρα για ουσιαστική αύξηση των ποσοστών ανακαίνισης, τη μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τη σταδιακή κατάργηση των επιδοτήσεων ορυκτών καυσίμων.
Πρώτον, η ανελαστικότητα των τιμών της ενέργειας, δηλαδή, η κατανάλωση ενέργειας θα μειωθεί λιγότερο από 1% σε απάντηση της αύξησης των τιμών της ενέργειας κατά 1%. Δεν σημαίνει δηλαδή ότι η αύξηση των τιμών των καυσίμων θα μειώσει και κατά τρόπο ανάλογο τη ζήτηση για το εν λόγω καύσιμο.
Επίσης, ο κτιριακός τομέας έχει μια ιδιότυπη δομή διαχείρισης ή ιδιοκτησίας, η οποία διαφέρει πολύ σε κάθε κράτος μέλος. Αυτό δημιουργεί διαχωρισμένα κίνητρα, για παράδειγμα μεταξύ ιδιοκτητών και ενοικιαστών, τα οποία τείνουν να θολώνουν τις ευθύνες και το σχετικό κόστος για την αλλαγή καυσίμου.
Στη Γερμανία, όπου το 54% των νοικοκυριών ζει σε ενοικιαζόμενες κατοικίες, η τιμή του άνθρακα για τα καύσιμα θέρμανσης που εισήχθη το 2019 δείχνει ότι τα αποτελέσματα διανομής επηρεάζουν κυρίως τους ενοικιαστές, καθώς οι ιδιοκτήτες μεταβιβάζουν το κόστος του άνθρακα σε αυτούς.
Η αύξηση των λογαριασμών ενέργειας για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα θα μπορούσε να έχει υψηλό κοινωνικό κόστος σε πολλά κράτη μέλη της ΕΕ και να μειώσει σημαντικά τη δημόσια υποστήριξη για μια πράσινη μετάβαση.
Σήμερα περίπου 34 εκατομμύρια Ευρωπαίοι ζουν σε ενεργειακή φτώχεια (δηλαδή, την αδυναμία να διατηρήσουν το σπίτι τους επαρκώς ζεστό ή κρύο). Με την αύξηση των λογαριασμών ενέργειας η τιμολόγηση του άνθρακα θα μπορούσε να φέρει ακόμη περισσότερα νοικοκυριά σε ενεργειακή φτώχεια.
Από την άλλη πλευρά, το προτεινόμενο Ταμείο Κοινωνικού Κλίματος που αποσκοπεί να βοηθήσει τους πολίτες να χρηματοδοτήσουν επενδύσεις σε ενεργειακή απόδοση, νέα συστήματα θέρμανσης και ψύξης, καθώς και καθαρότερη κινητικότητα, είναι απίθανο να επιτύχει πλήρως αυτούς τους στόχους, επειδή το μέγεθός του είναι πολύ περιορισμένο, καθώς μόνο εν μέρει, χρησιμοποιεί έσοδα του ETS (25%) και δεν εστιάζει ρητά στους πιο ευάλωτους.
Επιπλέον, κινδυνεύει να υποαξιοποιηθεί λόγω δυσκολιών πρόσβασης, ιδίως για έργα ενεργειακής απόδοσης. Και, τέλος, απαιτεί υψηλό επίπεδο εθνικής συγχρηματοδότησης (50%) και ομοφωνία στο Συμβούλιο για να τεθεί σε λειτουργία.
«Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι λογαριασμοί δεν θα ανέβουν. Ακόμα κι αν η ενέργεια γίνει ελαφρώς ακριβότερη, πρέπει να μειωθεί η κατανάλωση. Πρέπει δηλαδή να βοηθηθούν οι Ευρωπαίοι ώστε να επενδύσουν στην επισκευή των σπιτιών τους, στην απόκτηση λιγότερων αυτοκινήτων που καταναλώνουν ενέργεια κ.λπ. κ.λπ.», δήλωσε πρόσφατα ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Πράσινη Συμφωνία, Φρανς Τίμερμανς.
Πράγματι, αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πιστεύουμε ότι μια φιλόδοξη αναδιατύπωση της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση (EED) και της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (EPBD) θα είναι πιο αποτελεσματική στην υπέρβαση των τωρινών φραγμών για την μακροπρόθεσμη μείωση των εκπομπών στον κτιριακό τομέα. Σύμφωνα με την εκτίμηση επιπτώσεων του σχεδίου κλίματος της ΕΕ, οι ανακαινίσεις κτιρίων και οι βιώσιμες αντικαταστάσεις συστημάτων θέρμανσης θα επιτύχουν μείωση των εκπομπών άνθρακα κατά 60% έως το 2030 (σε σχέση με το 2015).
Δείτε live τις τιμές των μετοχών και των εμπορευμάτων
