Σύστημα πυροπροστασίας και πυρόσβεσης θα αποκτήσει ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων.
Η κλιματική αλλαγή φέρνει επαναξιολόγηση στα όρια των αρχαιολογικών ζωνών προστασίας και στις παραμέτρους των μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων για τα έργα του ΥΠΠΟΑ, ώστε να θωρακιστούν θεσμικά τα μνημεία απέναντι στις νέες απειλές. Μια τέτοια αναθεώρηση, εξήγησε χθες η υπουργός Λίνα Μενδώνη, θα πρέπει να γίνει γύρω από το ιερό των μεγάλων θεών στη Σαμοθράκη, που αντιμετωπίζει προβλήματα από τα παρακείμενα ρέματα και τις έντονες βροχοπτώσεις. Οι θεσμικές αλλαγές θα ενταχθούν στον κλιματικό νόμο του υπουργείου Περιβάλλοντος που είναι σε διαβούλευση μέχρι τα Χριστούγεννα.
Τι συμβαίνει όμως με τα ίδια τα μνημεία; Μια πρώτη απάντηση έδωσε χθες η αρμόδια ομάδα εργασίας που συστάθηκε από το ΥΠΠΟΑ, με επικεφαλής τον καθηγητή Φυσικής Περιβάλλοντος του ΕΚΠΑ Κωνσταντίνο Καρτάλη, η οποία κατέληξε πως αυτή τη στιγμή δεν καταγράφεται συστηματικός κίνδυνος για μνημείο που να αποδίδεται στην κλιματική κρίση.
Συστημικές αδυναμίες
Η ομάδα εντόπισε συστημικές αδυναμίες, όπως η απουσία μέτρων για τα μνημεία από τα διαχειριστικά σχέδια των περιφερειών και η ανάγκη εκπόνησης ειδικών χωρικών σχεδίων για τρωτές, κλιματικά, περιοχές. Τα μνημεία μπορεί να μην κινδυνεύουν άμεσα, αλλά απειλούνται από τα επιμέρους ακραία φαινόμενα, δηλαδή πυρκαγιές και πλημμύρες ή την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, όπως συνέβη μετά τον πρόσφατο σεισμό της Σάμου. «Τα σχέδια αυτά θα πρέπει να διακρίνονται ανάλογα με τον κίνδυνο και την περιοχή, με άλλα λόγια δεν υπάρχει ένα σχέδιο φασόν που μπορεί να εφαρμοστεί σε όλες τις περιοχές», σημείωσε ο κ. Καρτάλης.
Διαχειριστικό σχέδιο
Οι αρχαιολογικοί χώροι και τα μνημεία θα αποκτήσουν μελλοντικά ένα διαχειριστικό σχέδιο ανάλογα με τις ανάγκες τους, σύνθετο ή πιο «ταπεινό», όπως την κατασκευή σκιάστρων και χώρων κλιματισμού –π.χ. στην Αρχαία Ολυμπία–, ενώ οι εφορείες αρχαιοτήτων θα καταγράφουν σε μια ηλεκτρονική πλατφόρμα τις παρατηρήσεις τους. Το σχέδιο του ΥΠΠΟΑ έχει ορίζοντα το 2050 με ενδιάμεσους σταθμούς ανά πενταετία. «Εμείς μπορούμε να θέσουμε κριτήρια, μπορούμε να πούμε τι χρειάζεται για την αντιμετώπιση, για την προστασία των αρχαιολογικών χώρων και των μουσείων από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Ομως, το υπουργείο Πολιτισμού δεν έχει κατασταλτικό μηχανισμό», σημείωσε η κ. Μενδώνη και γι’ αυτό χρειάζεται τη συνεργασία των συναρμόδιων υπουργείων, όπως του ΥΠΕΝ και του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης.
Νωρίτερα (2023) θα έχουν ολοκληρωθεί τα σχέδια αντιμετώπισης κινδύνων σε 15 μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους που προστατεύονται από την UNESCO (με πόρους ΕΣΠΑ) από τη Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του υπουργείου. Πιο ώριμα είναι τα σχέδια για τις Μυκήνες, την Ακρόπολη και τη Μονή Δαφνίου. Στην Ακρόπολη, για παράδειγμα, εκπονείται η β΄ φάση των υδραυλικών έργων και η σύνδεσή τους με τον αποχετευτικό αγωγό της Αποστόλου Παύλου, η δεύτερη μελέτη αντικεραυνικής προστασίας και ένα σχέδιο διαχείρισης κινδύνων σε συνεργασία με το Αστεροσκοπείο και το Πολυτεχνείο. Μέχρι το 2030 θα γίνουν σχέδια και για άλλους αρχαιολογικούς χώρους.
Για μια περισσότερο λεπτομερή καταγραφή των κινδύνων και της τρωτότητας των περιοχών θα πρέπει να περιμένουμε το Ταμείο Ανάκαμψης και το σχέδιο της εθνικής στρατηγικής για την προσαρμογή της πολιτιστικής κληρονομιάς στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής (ψηφιακοί χάρτες ανά γεωγραφική περιοχή, κλιματικοί δείκτες κ.ά). Με πόρους του Ταμείου θα γίνουν επίσης έργα (αντιπλημμυρικά, πυροπροστασίας, βραχοπτώσεων) στα Μινωικά Ανάκτορα, στον Μυστρά, στους Φιλίππους, στο Δίον και τους Δελφούς.
Σάκης Ιωαννίδης
Πηγή- Αναδημοσίευση: Η Καθημερινή