Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας παρουσίασε τη νέα πρωτοποριακή πρωτοβουλία «Απάτητα Βουνά», η οποία απαγορεύει τη διάνοιξη νέων δρόμων και τις παρεμβάσεις που μεταβάλλουν ή αλλοιώνουν το φυσικό περιβάλλον. Τα έξι βουνά της χώρας που εντάχθηκαν σε αυτή είναι τα ακόλουθα: Σάος, Σμόλικας, Τύμφη, Ταΰγετος, Λευκά Όρη, Χατζή. Για τον Όλυμπο, εκδόθηκε το Προεδρικό Διάταγμα προστασίας του Εθνικού Δρυμού που ορίζει Περιοχές Άνευ Δρόμων (ΠΑΔ) τον πυρήνα του.
Ως εκ τούτου, σταματούν οι επενδύσεις ΑΠΕ σε συγκεκριμένες περιοχές των 6 βουνών της χώρας. Έτσι, η Ελλάδα γίνεται η πρώτη χώρα που δημιουργεί ειδικό καθεστώς προστασίας για σημαντικούς ορεινούς όγκους. Επιπρόσθετα, ανακαλούνται αυτόματα οι άδειες για όλα τα έργα ΑΠΕ στα τμήματα της ελληνικής επικράτειας που χαρακτηρίζονται Περιοχές Άνευ Δρόμων (ΠΑΔ)
Αυτό αφορά κυρίως αιολικά πάρκα, αλλά και ένα υδροηλεκτρικό έργο.[1] Η εν λόγω εξέλιξη, έρχεται σε αντίθεση με τις αντιδράσεις που έχουν κατά καιρούς διατυπωθεί για τις ΑΠΕ. Για παράδειγμα, οι ανεμογεννήτριες παρουσιάζονται συστηματικά ως απειλή για τη βιοποικιλότητα.
Ο κατακερματισμός των βουνών από δρόμους, επιφέρει απώλεια, συρροή και απομόνωση των ενδιαιτημάτων των ειδών. Μειώνει τον πληθυσμό και προκαλεί τοπικές εξαφανίσεις ειδών. Επίσης, απαξιώνει τα οικοσυστήματα και υποβαθμίζει αισθητικά τις περιοχές. Επομένως, είναι πολύ σημαντικός ο νέος θεσμός για τη χώρα μας.
Όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, τα «Απάτητα Βουνά» σταματούν την υπερεκμετάλλευση του περιβάλλοντος από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Την ίδια στιγμή, μπορεί να αναπτυχθεί ο οικοτουρισμός, συμβάλλοντας στη διατήρηση και στη δημιουργία κινήτρων για τη μετάβαση στην πράσινη οικονομία (λχ. βιολογικές καλλιέργειες και προώθηση παραδοσιακών προϊόντων).
Από τους όρους και τους περιορισμούς των ΠΑΔ, εξαιρούνται τα έργα που αφορούν σκοπούς που σχετίζονται με την Εθνική Άμυνα. Το ίδιο ισχύει για έργα και επεμβάσεις που υλοποιούνται για τις περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης (λχ. σεισμοί, πλημμύρες, θεομηνίες, πυρκαγιές). Προϋπόθεση είναι να λαμβάνεται μέριμνα για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος, έργα και επεμβάσεις που κρίνονται απαραίτητες για λόγους προστασίας και αποκατάστασης του φυσικού και δασικού περιβάλλοντος
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, υπογράμμισε χαρακτηριστικά ότι: «Με τα Απάτητα Βουνά, προστατεύουμε ουσιαστικά τα οικοσυστήματα στα βουνά της χώρας μας. Εξασφαλίζουμε την επιβίωση της άγριας ζωής και τη διατήρηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του φυσικού περιβάλλοντος. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε πως τα ελληνικά βουνά, πέρα από την τεράστια περιβαλλοντική αξία διαθέτουν και ισχυρή πολιτιστική αξία και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της τουριστικής μας ανάπτυξης. Στόχος της κυβέρνησής μας είναι το φυσικό περιβάλλον της χώρας και τα ελληνικά βουνά, να παραδοθούν αναλλοίωτα στις επόμενες γενιές και να αποδειχθούν σημαντικά καταφύγια βιοποικιλότητας».[2]
Θα πρέπει να επισημανθεί ότι το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει προβεί στον εκσυγχρονισμό της δασικής πολιτικής. Επιπλέον, προβαίνει σε συνεχείς και ουσιαστικές παρεμβάσεις. Πιο συγκεκριμένα, η δασική υπηρεσία μεταφέρθηκε εσχάτως στο ΥΠΕΝ. Ανασυγκροτείται και οργανώνεται με ενιαίο συντονισμό, ώστε να προστατεύσει τα δασικά οικοσυστήματα της χώρας από τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης.
Ακόμη, συστάθηκε ο θεσμός του «Αναδόχου Αποκατάστασης και Αναδάσωσης». Εξασφαλίστηκαν πάνω από 13 εκατομμύρια ευρώ από χορηγίες, για έργα αποκατάστασης στις πυρόπληκτες περιοχές. Παράλληλα, υλοποιούνται αντιδιαβρωτικά έργα στην Εύβοια, στη Βόρεια Αττική και στις περιοχές που επλήγησαν από τις πυρκαγιές του Αυγούστου.
Η προστασία των δασών, ενισχύθηκε με ένα νέο πρόγραμμα σε συνεργασία του ΥΠΕΝ με το ΤΑΙΠΕΔ. Το ύψος του φτάνει τα 50 εκατομμύρια ευρώ, από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Σε εξέλιξη βρίσκεται και το εθνικό σχέδιο αναδασώσεων (ύψους 150 εκατομμυρίων ευρώ) για την αποκατάσταση 160.000 στρεμμάτων. Ειδικά για τη προστασία της βιοποικιλότητας, διατίθενται 100 εκατομμύρια ευρώ.
Τέλος, η διαβούλευση των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών ΕΠΜ έχει αρχίσει. Ήδη γίνεται σημαντική δουλειά για τις προστατευόμενες περιοχές Natura 2000 σε Ανατολική Κρήτη, Έβρο, Ροδόπη και Νότια Πελοπόννησο. Το έργο συνεχίζεται ώστε να ολοκληρωθούν οι ΕΠΜ σε 446 περιοχές, μέχρι το τέλος του έτους.