Μια νέα επιστημονική μελέτη, η οποία αφορά την εξαφάνιση της βιοποικιλότητας, δημοσιεύεται στο περιοδικό Biological Reviews. Το ενδιαφέρον είναι ότι, για πρώτη φορά στην ιστορία, λαμβάνει χώρα εξαφάνιση της βιοποικιλότητας σε παγκόσμιο επίπεδο που προκαλείται από τον άνθρωπο. Ουσιαστικά, πρόκειται για αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής.[1] Παράλληλα, ο ρυθμός εξαφάνισης της βιοποικιλότητας επιταχύνεται σημαντικά και αυτό, είναι κάτι που προκαλεί μεγάλη ανησυχία.[2]
Οι επιστήμονες από το Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Παρισιού και το Πανεπιστήμιο της Χαβάης στη Μάνοα, υπολογίζουν ότι από το 1500 μέχρι σήμερα, έχει εξαφανιστεί ένα ποσοστό μεταξύ 7,5- 13% από τα 2 εκατομμύρια γνωστά είδη (περισσότερο από το 0,04% που υπολογίζει η Διεθνής Ένωση Προστασίας της Φύσης- IUCN).
Στην χώρα μας, πρόσφατα το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας παρουσίασε τη νέα πρωτοβουλία «Απάτητα Βουνά». Με αυτή απαγορεύεται η διάνοιξη νέων δρόμων και οι παρεμβάσεις που μεταβάλλουν ή αλλοιώνουν το φυσικό περιβάλλον.[3] Αυτομάτως, οι περιοχές υπάγονται σε καθεστώς υψηλής προστασίας. Τα έξι βουνά που εντάσσονται στη πρωτοβουλία είναι τα: Σάος, Σμόλικας, Τύμφη, Ταΰγετος, Λευκά Όρη, Χατζή. Για τον Όλυμπο, εκδόθηκε το Προεδρικό Διάταγμα προστασίας του Εθνικού Δρυμού που ορίζει Περιοχές Άνευ Δρόμων (ΠΑΔ) τον πυρήνα του. Αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά και αποτελεί κάτι εξαιρετικά σύγχρονο και πρωτοποριακό.
Εν τοις πράγμασι, οι Περιοχές Άνευ Δρόμων συνεισφέρουν σημαντικά στη διατήρησης της βιοποικιλότητας. Εμποδίζουν την είσοδο ξενικών ειδών, παρέχουν διαδρομές μετανάστευσης ειδών και ενδιάμεσων στάσεων, δεσμεύουν τον άνθρακα και συνεπώς, μειώνουν σημαντικά τα αέρια του θερμοκηπίου. Ακόμη, διατηρούν τη συνδεσιμότητα και την ακεραιότητα του οικοσυστήματος, προσφέρουν αναψυχή, εκπαίδευση και επιστημονική αξία.
Σημειώνεται πως η χαρτογράφηση των Περιοχών Άνευ Δρόμων (ΠΑΔ) και τα όριά τους, τέθηκαν από το τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών & Τεχνολογιών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, με χρηματοδότηση από το Πράσινο Ταμείο. Με τον νέο θεσμό, η ελληνική κυβέρνηση επιτυγχάνει στόχους της Εθνικής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα και της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα 2030.
Ο αρμόδιος για θέματα προστασίας του περιβάλλοντος υφυπουργός, Γιώργος Αμυράς, ανέφερε χαρακτηριστικά ότι: «Δεν είναι μόνο αυτά τα βουνά στα οποία εμείς προχωράμε με αυτόν τον καινούριο θεσμό στην Ευρώπη. Υπάρχουν και άλλες τεράστιες εκτάσεις σε βουνά τις οποίες θα προστατέψουμε. Μελετάμε τώρα άλλες 50 περιοχές μεγάλου φυσικού κάλλους και αξίας στην βιοποικιλότητα, μεγάλων εκτάσεων σε βουνά, γιατί όλα αυτά που κάνουμε γίνονται με επιστημονική τεκμηρίωση» και ότι «Αυτά τα τοπία, στην Σαμοθράκη το Σάος που έχει τις βάθρες, ο Σμόλικας, τα Λευκά Όρη που είναι ο παράδεισος του παλαιοντολόγου, το όρος Χατζή που δεν το ξέρει πολύ ο κόσμος, ένα από τα πιο όμορφα βουνά της Ευρώπης, ο Ταΰγετος που δεν έχει ερευνηθεί ακόμα επαρκώς από τους επιστήμονες, έχουμε σπουδαία οικοσυστήματα και βιοτόπους που πρέπει να προστατέψουμε».[4]
Η Ελλάδα, είναι σήμερα η πρώτη χώρα σε αύξηση του κατακερματισμού γης στην Ευρώπη. Την περίοδο 2009- 2015, οι τεχνητές επιφάνειες αυξήθηκαν κατά 17%. Το οδικό δίκτυο είναι μεγαλύτερο από 367.000 χλμ. και χωρίζει την ελληνική επικράτεια σε 4.659 τμήματα γης. Επομένως, η ελληνική κυβέρνηση αντιμετωπίζει αυτό το πρόβλημα με τον θεσμό των «Απάτητων Βουνών»
Η κλιματική κρίση και η απώλεια της βιοποικιλότητας αποτελούν τις μεγαλύτερες προκλήσεις του 21ου αιώνα. Βασικοί παράγοντες που προκαλούν την απώλεια της βιοποικιλότητας είναι: η εισαγωγή ξένων ειδών σε παρθένους βιότοπους, η διαταραχή της ισορροπίας των οικοσυστημάτων εν γένει, η καταστροφή των δασών για τη μετατροπή τους σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις, οι εκπομπές ρυπογόνων αερίων και διοξειδίου του άνθρακα. Τα τελευταία, είναι ευρέως γνωστό ότι αποτελούν την αιτία της κλιματικής αλλαγής. Βεβαίως, η απώλεια της βιοποικιλότητας έχει και μια άλλη διάσταση που πρέπει να επισημανθεί: ο κίνδυνος αυτός δεν αφορά αποκλειστικά την εξαφάνιση ζώων και φυτών, αλλά πρόκειται να προκαλέσει επισιτιστική επισφάλεια σε όλο τον πλανήτη.