του Άγγελου Κρητικόπουλου
Η αλλαγή σελίδας στην ηγεσία των ΗΠΑ έχει -δικαιολογημένα- δημιουργήσει υψηλές προσδοκίες στην ΕΕ για μια στενή και αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ των δύο μερών όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος.
Στο ξεκίνημα της θητείας του, ο νέος Αμερικανός πρόεδρος δεν απογοήτευσε την ΕΕ. Σε μια από τις πρώτες του ενέργειες, ο κ. Μπάιντεν έστειλε επιστολή στον ΟΗΕ προκειμένου να ξεκινήσει επισήμως τη διαδικασία επανένταξης στη Συμφωνία του Παρισιού του 2016 – μια κίνηση που μπορεί να τεθεί σε ισχύ μετά από 30 ημέρες.
Θυμίζουμε ότι στη Συμφωνία του Παρισιού, τα συμβαλλόμενα μέρη δεσμεύτηκαν να διατηρήσουν την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κάτω από τους 2 βαθμούς κελσίου σε σύγκριση με τα προ βιομηχανικά επίπεδα, με φιλοδοξία να περιορίσουν τελικά αυτήν την άνοδο στους 1,5 βαθμούς. Επί του παρόντος, το επίπεδο της υπερθέρμανσης ανέρχεται περίπου στους 1,2 βαθμούς, οπότε τα περιθώρια είναι ήδη στενά και οι δράσεις οφείλουν να είναι άμεσες.
Πρέπει να γίνουν πολλά μέσα σε λίγο χρόνο στις ΗΠΑ
Η επανένταξη στη Συμφωνία του Παρισιού ήταν μία από τις βασικές δεσμεύσεις του κ. Μπάιντεν για το περιβαλλοντικό σκέλος της προεκλογικής του εκστρατείας, παράλληλα με τις υποσχέσεις για την επίτευξη μηδενικών εκπομπών ρύπων «το αργότερο» έως το 2050 και για την αποδέσμευση από τον άνθρακα στην παραγωγή ενέργειας στις ΗΠΑ έως το 2035.
Ο νέος πρόεδρος έχει μπροστά του όμως μια πιο άμεση προθεσμία, τη σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα στη Γλασκόβη το Νοέμβριο του 2021, γνωστή ως COP26. Εκεί, όλοι οι υπογράφοντες της Συμφωνίας του Παρισιού πρέπει να υποβάλουν αναθεωρημένα και πρόσφατα φιλόδοξα κλιματικά σχέδια. Για τις ΗΠΑ, αυτό σημαίνει ότι πρέπει πλέον να αναθεωρήσουν και ξεπεράσουν τον αρχικό τους στόχο, όταν εντάχθηκαν για πρώτη φορά στη συμφωνία του Παρισιού, για μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 28% έως το 2025 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2005, καθώς ήδη στη περίοδο Τράμπ έχουν μείνει πολύ πίσω.
Η επιβολή αυστηρότερης εγχώριας νομοθεσίας και η αντιστροφή των υπαναχωρήσεων από την εποχή Τραμπ, θα είναι καθοριστικής σημασίας εάν οι ΗΠΑ θέλουν να θέσουν έναν αξιόπιστο στόχο για το κλίμα.
Ομάδα ερευνητών της νομικής του Berkeley έχουν εντοπίσει σχεδόν 200 περιβαλλοντικές παρεμβάσεις της εποχής Τραμπ που θα μπορούσαν να αναιρεθούν, οπότε ο δρόμος είναι μακρύς για τις ΗΠΑ.
Δασμοί, τιμολόγηση ρύπων, και φυσικό αέριο, τα αγκάθια
Η ΕΕ βασίζεται πολύ σε μια στενή συνεργασία με τις ΗΠΑ ώστε να προωθήσει πιο αποτελεσματικά της Πράσινη ευρωπαϊκή ατζέντα της σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο παγκόσμιος χαρακτήρας της κλιματικής αλλαγής καθιστά σχεδόν ανώφελη την προσπάθεια της ΕΕ αν αυτή δεν επεκταθεί δραστικά εκτός των ευρωπαϊκών συνόρων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη προτείνει μια «διατλαντική ατζέντα πράσινου εμπορίου» καθώς και μια σύνοδο κορυφής ΕΕ-ΗΠΑ το πρώτο εξάμηνο του 2021, λέγοντας ότι οι δύο πλευρές «μπορούν να οδηγήσουν τον κόσμο σε μία πράσινη, κυκλική, ανταγωνιστική και χωρίς αποκλεισμούς οικονομία”.
Ωστόσο, η ΕΕ υπάρχει λόγος ανησυχίας καθώς σε επίπεδο διεθνών σχέσεων οι Βρυξέλες θα πρέπει να υπερβούν την αίσθηση δυσπιστίας που έχει δημιουργηθεί από τον εμπορικό πόλεμο εναντίον της Ευρώπης από την κυβέρνηση Τραμπ. Οι υψηλοί και στοχευμένοι δασμοί που έχουν επιβληθεί τα προηγούμενα χρόνια δεν αίρονται από τη μία στιγμή στην άλλη και όσο υφίστανται δημιουργούν πρόβλημα στις σχέσεις ΗΠΑ-ΕΕ.
Ο πόλεμος των ρύπων;
Το καθοριστικό όμως ζήτημα για τις διατλαντικές σχέση σε σχέση με την κλιματική αλλαγή είναι εάν οι ΗΠΑ θα εισαγάγουν ή όχι πολιτικές τιμολόγησης των εκπομπών ρύπων σε ομοσπονδιακό επίπεδο. Ενώ η εκστρατεία του Μπάιντεν τόνισε την επιτυχία των συστημάτων εμπορίας εκπομπών ρύπων σε πολιτείες όπως το Όρεγκον, ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ δεν έχει δηλώσει σχέδια για την εισαγωγή τιμολόγησης άνθρακα σε ομοσπονδιακό επίπεδο.
Εάν δεν το πράξει, η ΕΕ έχει ήδη καταστήσει σαφές ότι θα εισαγάγει δασμούς ρύπων στις συναλλαγές με τις ΗΠΑ, με στόχο την αποκατάσταση του θεμιτού ανταγωνισμού για τους κατασκευαστές της ΕΕ που θα αντιμετωπίσουν αυξανόμενο κόστος CO2 καθώς η Ευρώπη υιοθετεί αυστηρότερους κλιματικούς στόχους για το 2030.
Θα συνεχίσει να έρχεται αμερικανικό αέριο;
Τρίτο αγκάθι στις σχέσεις ΗΠΑ-ΕΕ αποτελεί η στάση του νέου Αμερικανού προέδρου για το φυσικό αέριο.
Η κυβέρνηση Τραμπ, συνεχίζοντας την πολιτική Ομπάμα, ενίσχυσε επίσης τις εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου των ΗΠΑ στην Ευρώπη οι οποίες εκτός από το προφανές οικονομικό όφελος προσφέρουν και πολιτικά οφέλη στις ΗΠΑ στην προσπάθεια τους να ανακόψουν τη ρωσική επιρροή στην Ευρώπη.
Με την ΕΕ από τη μία πλευρά να αναστέλλει όλα τα προγράμματα χρηματοδότησης φυσικού αερίου, και τις ΗΠΑ από την άλλη, να χρειάζονται πολιτική υποστήριξη για νέες υποδομές υποδοχής και διανομής αμερικανικού φυσικού αερίου στις ευρωπαϊκές αγορές, το φυσικό αέριο αποτελεί ένα ακόμα σημείο δοκιμασίας για τις καλές σχέσεις των δύο πλευρών στο μέλλον.
Δείτε live τις τιμές των μετοχών και των εμπορευμάτων